CHINGADO

Naceu alá polo ano 1890, nunha familia de nove irmáns, estudou no colexio de furelos,e aínda que a su casa estaba o carón da igrexa,a relixión non foi o seu prato forte,sempre dicía que non comulgaba coas súas androminadas. Isto de ser unha ovella descarrilada nunca foi do agrado da súa familia, polo que tivo mais dunha doenza da cachola.

Recen cumpridos os vinte anos,e coa rebeldía que tiña no corpo,como non podía ser doutra maneira,o cumprir co deber a Patria, non ía con este mozo,e ocorréselle marchar para as Américas, dende Vigo e no transatlántico Ruta dos Mares, despois de moitos días navegando,chega a México.A necesidade compañeira dos emigrantes, fai que teña que dedicarse, o contrabando da augardente e do fío, productos que daquela escaseaban, comeza a súa andaina, conxuntamente cos indios,chamados: LACHIN, E CAMAGUEY.

Mercan un barca e polas noites dedícase a través do riu Pánuco un dos ríos máis caudalosos,ao traslado da mercadoría a uns almacéns, para despois distribuír ó pequeno comercio. CHINGADO ademais cos cartos que lle xera o contrabando merca unha gandería de duascentas vacas que lle coidara o indio CHON e mais a súa muller. Despois de anos exercendo esta actividade ilegal, teñen a mala sorte que unha tormenta de sarabia, auga e vento, afunde a embarcación cos garrafóns de augardente, o fío e o peor LACHIN E CAMAGUEY morren afogados.

O goberno Mexicano despois deste suceso comeza a tirar do fío e non por certo do afundido,atopase que o único responsable vivo o que se lle pode pedir responsabilidade é a CHINGADO, deciden detelo e xulgalo polo acaecido,un policía consumidor da augardente e amigo faille saber que esta a ser buscado pola xustiza,e recoméndalle que se esconda e cando poida volva a súa terra.

Dito e feito o indio Chon convertese no seu mellor amigo, aconsello que no Cerro Collí atopase unha cova que lle servirá de refuxio mentres dure a fuxida, él mesmo se coidara de levarlle todo o necesario. Despois de dos meses na cova e relaxadas as autoridades decide volver a súa Galiza,non sen antes transferir os cartos ó Banco Hispano Americano, tres millóns de pesetas, embarca con documentación falsa nun transatlántico de bandeira Brasileira,chamado Boa Viaxe, levando consigo un cinto de moedas de ouro da República Mexicana.

Despois de días navegando chega ao Porto da Coruña, o mes de Novembro do ano 1940 cos petos cheos de cartos, e a familia esperando darlle acubillo pra poñelos a recado. Non lle faltou unha boa acollida de todos eles, decide ir con unha irmán solteira coma él e esta acollida por outra irmán casada.

Merca algunhas propiedades,regala as irmáns moedas de ouro para que fagan uns pendentes e dedícase a traballar no que mercou, e así pasan os anos, faise vello,vive da súa xubilación, doente na cama con máis de noventa anos e a morte chamando a porta, as irmáns chamando o crego,e CHINGADO chamando ao indio CHON. O crego chegou tarde, CHON salváralle a vida unha vez, agora non o escoitou, a que si abriu a porta levándoo con ela foi a que vostedes están a pensar,iso sí, deixando os tres millóns no Banco Hispano Americano, o seu nome e sen proveito pra ninguén D.E.P.

P.D. O seu nome verdadeiro era PEPE ou XOSÉ, él usaba moi a míudo a palabra CHINGADO nas súas conversas, e no seu recordo quíxen usala pra nomealo).

As Chemineas

Como podemos ver é unha estrutura, que se ergue no cume da casa, case sempre construída en pedra e con unhas dimensións considerables, canto máis alta, ancha e con remates en pico ou traballados, mellor reflectido quedaba a quen pertencía. Sempre foi un elemento significativo do poder económico da familia.
Non facía falla entrar dentro da casa para saber que estábamos diante dunha familia, onde o acougo e a fartura non faltaban.
Camiñando polas aldeas de Galiza, podemos dar unha ollada e decatarémonos que isto era unha realidade social, o normal é que so exista unha cheminea con estas características, como moito dúas en cada aldea.
Aconséllovos que fagades fotos e comparedes, pois sendo semellantes,non hai ningunha igual.
Tamén poderedes ollar que cheminea grande, hórreo grande e con nome correspondía a familia mais poderosa.
Se as chemineas falaran cantas cousas contaríanos, pois debaixo delas o pé da lareira,moitas noites, vellos e novos quentaban as canelas o carón do lume, compartindo contos e sorrisos, que esvaecidos co fume saíron pola cheminea para encher o universo de historias invisibles e irrepetibles.

Ruta Alvidron-Barreiro-Ponte Merced-Feás-Alvidrón

Camiño de Barreiro ata chegar o cimenterio de Alvidrón o caron deste topase un cruce de camiños debemos seguir dereito a 1.100 metros atoparemos o rio pequeno,pasado o riu a 100 metros colleremos a dereita e despois camiñaremos 600 metros mais ata aldea de Barreiro,a entrada da mesma xirar a dereita polo camiño que vai ata Ponte Merced nesta aldea podese contemplar a xuntanza de dos ríos “o Ulla” e “o pequeno” afluente do primeiro asi como a ponte medieval que divide os Concellos de Antas de Ulla e Palas de Rei, levaremos precorridos 3.100 metros, para regresar o lardosavos o que foi o punto de saida, colleremos a man dereita pasando por diante da capela en dirección a Antas de Ulla, pasaremos o caron dunha aldea chamada Feás que atopase a 4.500 metros pertenece a parroquia de Alvidrón e a escasos cinco centos metros xa nos topamos de novo no lugar de orixe.

A durada deste precorrido e de unha hora e media,camiñando sen entreterse,moita vexetación autótona,fermoso precorrido,camiño apto para vehículos.

Total kilómetros precorridos cinco.

Ruta ó Balneario de Frádegas

Distancia a percorrer: (Ida e volta) 15,300 Km

Recomendacións: O percorrido farase todo por carreteras asfaltadas.

Cobertura telefónica: Boa.

Punto de partida: Alvidrón “LAR DOS AVÓS”

Destino: Antigo balneario de Frádegas, ó carón do rio Ulla.(Actualmente en ruinas)

A ruta pode facerse andando ou en bicicleta.
Se o visitante dispón dunha mañán ou tarde animamos a facela andando.
Tempo estimado en bicicleta para ida e volta : 2 horas e 30 minutos ( contando as paradiñas que de seguro lle apetecerán ó visitante en moitos puntos do percorrido. Non será difícil que nos atopemos con aves rapaces,xabarins,corzos etc, moi abundantes por esta comarca,pois como teredes ocasión de observar a vexetación e frondosa e rica en biodiversidade.

Partimos dende Alvidrón “LAR DOS AVÓS” con dirección a Ponte Mercede. Pasaremos o carón do cruceiro de Alvidrón, a 500 metros a nosa esquerda Feás,No Km 2 chegamos á aldea de á Ponte Mercede.
Alí, xa o Ulla facendo barullo e a carón da pequena Hermida, xustiño antes de cruza-la ponte que nos levaría a terras do Concello de Palas de Rei, desviámonos á esquerda, seguindo o curso do rio que queda á nosa dereita.
continuaremos camiño con dirección a Santa Mariña. Veremos o indicador de Vilariño no Km 3,600, pero nós continuamos con dirección a Santa Mariña a certa distancia veremos a solemnidade do Pazo de Santa Mariña,  chegados a aldea a 4,600km atopamos a entrada o campo da festa,adornado por carballos centenarios,e a dereita a igrexa,lugar onde reposan os restos dos condes que dan nome a aldea,seguiremos a marcha o carón da igrexa,a nosa esquerda deixamos uns Via Crucis de cruceiros de pedra,a 5 km colleremos a esquerda.
Seguimos a nosa marcha sin deixar a carretera, deixando á dereita Vilariño e adentrándonos novamente na espesa vexetación de castiñeiros e carballos,– case oculto entre a vexetación- un cruceiro de pedra, con Cristo baixo Inri e a Virxe das Dores polo outro lado. Neste punto tódolos visitantes do Balneario se santiguaban .Pouco despois do Cruceiro (500 metros despois), albiscando xa a aldea de Frádegas, tomamos o desvio á dereita, que atopase no km 6,200 Non deixaremos esta carretera, que baixaremos ata que nos leve novamente a o río. O seu carón a vella construcción do Balneario,km 7,300. O Balneario é unha vella construcción que se atopa xusto antes da ponte,en estado ruinoso, de augas sulfurosa.. Lembrarlle que con fins curativos, viñeron dende antigo milleiros de visitantes.
O camiño de volta farémolo sobre dos nosos pasos ata chegar de novo a Santa Mariña,xa levamos precorridos 9,800 kmAlí seguiremos de frente en vez de volver polo mesmo camiño da ida. Veremos un magnífico exemplar de hórreo sobre o muro de mampostería e non moitos metros despois teremos á nosa esquerda unha das entradas principais do Pazo de Santa Mariña, co escudo dos Torre Penela sobre o arco.
Seguindo a carretera, entre o muro do Pazo á esquerda e o hórreo da Casa de Regueira á dereita, continuaremos sempre á esquerda ata alonxarnos das últimas casas de Santa Mariña. podemos deternos para observar a balaustrada do Pazo.
Seguiremos ó noso percorrido chegaremos ó lugar de Gradoi,km11,600. Pasaremos a carón da Igrexa parroquial, co seu cruceiro á nosa dereita. Sen deixar esa carretera pasado Gradoi no km 12,700 xiraremos a esquerda o camiño que nos leva a Barreiro,cando aviscamos a aldea antes da primeira casa, km 13,300 colleremos a man dereita, a uns 100 metros a esquerda e de seguido a dereita que nos levará ata o rio pequeno,pasada a póntela, o camiño da esquerda levarános de volta a o lugar da orixe,que se atopa no km 15,300Alvidrón “LAR DOS AVÓS”.

Subida ó Monte Farelo

Sistema recomendable: se pode facer a pe, ou en bicicleta.

Punto de partida: Alvidrón (LAR DOS AVÓS)
Punto de destino: Mirador na cima do Monte Farelo.
Tempo estimado en bicicleta(ida e volta) :2 horas e 25 minutos.
Distancia aproximada: 27,8 Km (15,4 para a ida e 12,4 para o regreso.

Tempo estimado a pe (camiñando ida e volta):4 horas e 50 minutos.

Cobertura telefónica: boa.
Tendo en conta que se trata de subir a un monte, aínda que se transitará por carreteras e pistas asfaltadas na maior parte do percorrido, quedará claro ó lector que se trata dunha ruta que precisa dun esforzo medio-alto. En todo caso paga a pena pola diversidade de monumentos e de vexetación que imos atopar. E se o facemos con calma -como se deben facer as cousas- ocuparemos de xeito excelente unha mañá.
Partimos da aldea de Alvidrón (LAR DOS AVÓS) dirección Antas de ulla,nesta vila colleremos pola N-640 con dirección a Pontevedra. Ó pouquiño de deixar as últimas casas de Antas ,con 4 Km percorridos, á nosa esquerda veremos o magnífico Pazo de Vilane. Pouco despois chegaremos ó lugar de Castro de Amarante(Km 5,5) (berce dos Condes do mesmo nome), onde nos desviaremos á esquerda para subir polo medio da aldea, por onde nos guiarán as balizas de sinalización , podendo visitar a sua magnífica Igrexa sin apenas desviarnos da ruta. Dende alí pódese observar tamén a Fortaleza de Amarante.
Continuamos pola carretera que nos levará ata San Fiz ( Km 7), No cruce seguiremos o indicador de Bellós e Santa Cristina.Nesta aldea atópase unha excelente mostra de hórreos típicos do interior de Galicia, sobre cepa de mampostería ou sobre muretes de sillería, construidos con costais de madeira. Na continuación do noso camiño, ainda divisando as últimas casas de San Fiz e albiscando xa as da aldea de Bellós, estaremos diante dunha das paisaxes mais fermosas, recomendando deter o noso camiño para observar un verdadeiro agasallo para os ollos: á esquerda a frondosidade das chousas de carballos e castiñeiros, xunto co verde intenso dos pastizais; á dereita podemos ver a grandeza e o señorío do "Pai Farelo"... coroado dende o 2005 por un parque eólico.
Unha paradiña virá ben para acopiar forzas, xa que a subida por Bellós (Km 8,3), ata Ermide (no Km 9,5) notarase nas pernas. Chegados a esta aldea, xa co monte moi perto de nós, continuaremos ata Santa Cristina (Km 10,2). Tomando dirección á dereita, sempre guiados xa pola visualización do Farelo chegaremos ó lugar de A Somoza (Km 11), último núcleo de poboación que atoparemos antes de acadar o cumio.
Xiraremos á dereita facendo caso do indicador que nos sinaliza "Monte Farelo" e Parque eólico.
Sin deixar a zona asfaltada, e seguindo as sinais horizontais a pe de carretera non teremos perda xa metidos de cheo no Farelo, entre os “muiños” de vento que o poboan. No km 13,5 deixaremos o firme de asfalto, para continuar por pista de terra pola dereita, tendo como guía e obexctivo o último dos “muiños” e seguindo as sinais acadaremos o cumio no Km 15,4.
Alí atópase un pequeno mirador, moi perto dun Vértice Xeodésico.
Deixamos aquí a nosa descripción, para que sexa vostede quen descubra o que dende aquela privilexiada atalaia poida ver...
Eso sí, se foi provisto de prismáticos, e a claridade do día o permite, moito mellor!!!.
Para o regreso (que evidentemente ha ser mais doado, recomendamos -ó chegar a Santa Cristina (Km 7,8 de volta) - en vez de tomar o camiño de ida desviándonos á esquerda cara Ermide, continuar de frente seguindo a carretera que nos trae de A Somoza. Dese xeito pasaremos pola aldea de Nugallás No Km 9,1 , e así o camiñante ou ciclista poderá afirmar que de certo estivo no Centro Xeográfico de Galicia, ubicado nese lugar, segundo cálculos feitos polo Sistema de Información Territorial de Galicia (SITGA).
Alí, á man esquerda da nosa marcha , a carón da carretera mesma, hai outro magnífico hórreo tradicional de Antas cos seus catro "claros", suspendido sobre cinco muretes de sillería e coroado por unha cruz latina resarcelada e un lampeón fusiforme.Podedes facervos unha foto tamén a carón do valado co hórreo de fondo...
Dende Nugallás, pasando por Veloín e por O Carballo(km 10,9) chegaremos de novo a Antas de Ulla, unha vez no centro da vila colleremos para regresar a carretera que fixemos servir para a ida, a (3km Alvidrón-LAR DOS AVÓS).

(Percorrido total: 27,8km)